De heersende elites sussen ons, ondanks de versnellende en tastbare ecologische ineenstorting, door nietszeggende gebaren of ontkenning.
De twee miljoen doden die het gevolg zijn van de slechte aanpak van de wereldwijde pandemie door de heersende elites, zullen in het niet vallen bij wat nog zal volgen. De wereldwijde catastrofe die ons te wachten staat, en die al in het ecosysteem gebakken zit door het falen om het gebruik van fossiele brandstoffen en veeteelt te beperken, voorspelt nieuwe, dodelijker pandemieën, massale migraties van miljarden wanhopige mensen, kelderende oogstopbrengsten, massale hongersnood en de ineenstorting van systemen.
De wetenschap die deze sociale dood uitlegt is bekend bij de heersende elites. De wetenschap die ons waarschuwde voor deze pandemie, en andere die zullen volgen, is bekend bij de heersende elites. De wetenschap die aantoont dat het niet stoppen van koolstofemissies zal leiden tot een klimaatcrisis en uiteindelijk het uitsterven van de menselijke soort en de meeste andere soorten is ook bekend bij de heersende elites. Zij kunnen geen onwetendheid voorwenden. Alleen onverschilligheid.
De feiten zijn onweerlegbaar. Elk van de laatste vier decennia is warmer geweest dan de vorige. In 2018 bracht het Internationaal Panel inzake klimaatverandering (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) van de VN een speciaal rapport uit over de systemische gevolgen van een temperatuurstijging van 1,5 graden Celsius . Het is zeer grimmige lectuur. Sterke temperatuurstijgingen – we zitten nu al op 1,2 graden Celsius boven het pre-industriële niveau – zitten al in het systeem ingebakken, wat betekent dat zelfs als we vandaag alle koolstofemissies zouden stopzetten, we nog steeds een catastrofe tegemoet gaan. Bij een temperatuurstijging van meer dan 1,5°C zal de aarde onbewoonbaar worden. Het Noordpoolijs en de Groenlandse ijskap zullen naar verwachting smelten, ongeacht hoeveel we de koolstofuitstoot verminderen. Een stijging van de zeespiegel met zeven meter, wat zal gebeuren zodra het ijs verdwenen is, betekent dat elke stad aan een kust op zeeniveau zal moeten worden geëvacueerd.
Roger Hallam, medeoprichter van Extinction Rebellion, wiens geweldloze acties van massale burgerlijke ongehoorzaamheid de laatste, beste kans bieden om onszelf te redden, legt het uit in deze video:
Naarmate de klimaatcrisis verergert, zullen de politieke knelpunten zich verscherpen, waardoor publiek verzet moeilijk wordt. We leven nog niet in de meedogenloze Orwelliaanse staat die aan de horizon verschijnt, een waar alle dissidenten het lot van Julian Assange zullen ondergaan. Maar deze Orwelliaanse staat is niet ver weg. Dit maakt het noodzakelijk dat we nu handelen.
De heersende elites sussen ons, ondanks de versnellende en tastbare ecologische ineenstorting, door nietszeggende gebaren of ontkenning. Zij zijn de architecten van sociale moord.
Sociale moord, zoals Friedrich Engels opmerkte in zijn boek “The Condition of the Working-Class in England” uit 1845 (Nederlandstalige versie online) een van de belangrijkste werken uit de sociale geschiedenis, is ingebouwd in het kapitalistische systeem. De heersende elites, schrijft Engels, zij die “sociale en politieke controle” hebben, waren zich ervan bewust dat de harde werk- en leefomstandigheden tijdens de industriële revolutie arbeiders veroordeelden tot “een vroege en onnatuurlijke dood:”
“Wanneer een individu een ander lichamelijk letsel toebrengt dat de dood tot gevolg heeft, noemen we de daad doodslag; wanneer de aanvaller van tevoren wist dat het letsel fataal zou zijn, noemen we zijn daad moord. Maar wanneer de maatschappij honderden proletariërs in zo’n positie brengt dat zij onvermijdelijk een te vroege en onnatuurlijke dood sterven, een dood door geweld die evenzeer een dood door het zwaard of door de kogel is; wanneer zij duizenden van de eerste levensbehoeften berooft, hen in omstandigheden brengt waarin zij niet kunnen leven – hen door de sterke arm der wet dwingt in zulke omstandigheden te blijven tot de dood intreedt die het onvermijdelijke gevolg is – weet dat deze duizenden slachtoffers moeten omkomen, en toch toestaat dat deze omstandigheden blijven bestaan, is haar daad even zeker moord als de daad van het individu alleen; een verkapte, kwaadwillige moord, een moord waartegen niemand zich kan verdedigen, die niet lijkt wat ze is, omdat niemand de moordenaar ziet, omdat de dood van het slachtoffer een natuurlijke dood lijkt, omdat het misdrijf eerder een nalaten dan een begaan misdrijf is. Maar moord blijft het.”
De heersende klasse zet enorme middelen in om deze sociale moord te maskeren. Ze controleren het verhaal in de pers. Ze vervalsen wetenschap en gegevens, zoals de fossiele brandstoffenndustrie al decennia lang doet. Ze richten comités, commissies en internationale organen op, zoals de VN-klimaatconferenties, om te doen alsof ze het probleem aanpakken. Of ze ontkennen, ondanks de dramatisch veranderende weerpatronen, dat het probleem zelfs maar bestaat.
Sociale moord, zoals Friedrich Engels opmerkte in zijn boek “The Condition of the Working-Class in England” uit 1845, een van de belangrijkste werken uit de sociale geschiedenis, is ingebouwd in het kapitalistische systeem. De heersende elites, schrijft Engels, zij die “sociale en politieke controle” hebben, waren zich ervan bewust dat de harde werk- en leefomstandigheden tijdens de industriële revolutie arbeiders veroordeelden tot “een vroege en onnatuurlijke dood”.
Wetenschappers waarschuwen er al lang voor dat naarmate de temperatuur wereldwijd stijgt, de neerslag en de hittegolven in vele delen van de wereld toenemen, besmettelijke ziekten die door dieren worden verspreid, het hele jaar door de bevolking zullen teisteren en zich naar noordelijke gebieden zullen uitbreiden. Pandemieën zoals HIV/AIDS, waaraan ongeveer 36 miljoen mensen zijn gestorven, de Aziatische griep, waaraan tussen één en vier miljoen mensen zijn gestorven, en COVID-19, waaraan al meer dan 2,5 miljoen mensen zijn gestorven, zullen zich over de wereld verspreiden in steeds virulentere stammen, die vaak buiten onze controle om muteren. Het misbruik van antibiotica in de vleesindustrie, die 80% van alle antibiotica gebruikt, heeft bacteriestammen voortgebracht die resistent zijn tegen antibiotica en dodelijk zijn. Een moderne versie van de Zwarte Dood, die in de 14e eeuw tussen 75 en 200 miljoen mensen doodde en misschien wel de helft van de Europese bevolking uitroeide, is waarschijnlijk onvermijdelijk zolang de farmaceutische en medische industrie geconfigureerd zijn om geld te verdienen in plaats van levens te beschermen en te redden.
Zelfs voor vaccins ontbreekt het ons aan de nationale infrastructuur om ze efficiënt te distribueren, omdat winst belangrijker is dan gezondheid. En de mensen in het zuiden van de wereld worden, zoals gewoonlijk, aan hun lot overgelaten, alsof de ziekten die hen doden ons nooit zullen bereiken. Israëls besluit om COVID-19 vaccins te verdelen in maar liefst 19 landen terwijl het weigert de 5 miljoen Palestijnen te vaccineren die onder zijn bezetting leven, is emblematisch voor de verbijsterende bijziendheid, om niet te zeggen immoraliteit, van de heersende elite.
Wat hier gebeurt is geen verwaarlozing. Het is geen onbekwaamheid. Het is geen falend beleid. Het is moord. Het is moord omdat het met voorbedachten rade is. Het is moord omdat de heersende klasse in de wereld er bewust voor heeft gekozen het leven uit te roeien in plaats van het te beschermen. Het is moord omdat winst, ondanks de harde statistieken, de toenemende klimaatverstoringen en de wetenschappelijke modellen, belangrijker wordt geacht dan menselijk leven en menselijk overleven.
De elites hebben het naar hun zin in dit systeem, zolang zij de dictaten dienen van wat Lewis Mumford de “megamachine” noemde, de convergentie van wetenschap, economie, techniek en politieke macht verenigd in een geïntegreerde, bureaucratische structuur waarvan het enige doel is zichzelf in stand te houden. Deze structuur, merkte Mumford op, staat haaks op “levensverbeterende waarden“. Maar wie de megamachine uitdaagt, zijn moordlust benoemt en veroordeelt, wordt uit zijn interne sanctum verbannen. Er zijn ongetwijfeld mensen binnen de megamachine die de toekomst vrezen, die misschien zelfs ontzet zijn over de sociale moord, maar zij willen hun baan en hun sociale status niet verliezen om paria’s te worden.
De enorme middelen die worden uitgetrokken voor het leger, die wanneer de kosten van de Veterans Administration worden opgeteld bij het budget van het ministerie van Defensie op 826 miljard dollar per jaar komen, zijn het meest in het oog springende voorbeeld van onze suïcidale dwaasheid, symptomatisch voor alle in verval rakende beschavingen die tanende middelen verkwisten aan instellingen en projecten die hun neergang versnellen.
Het Amerikaanse leger – dat goed is voor 38 procent van de militaire uitgaven wereldwijd – is niet in staat de echte existentiële crisis te bestrijden. De gevechtsvliegtuigen, satellieten, vliegdekschepen, oorlogsvloten, nucleaire onderzeeërs, raketten, tanks en enorme wapenarsenalen zijn nutteloos tegen pandemieën en de klimaatcrisis. De oorlogsmachine doet niets om het menselijk lijden te verzachten dat wordt veroorzaakt door een aangetast milieu dat bevolkingen ziek maakt en vergiftigt of het leven onhoudbaar maakt. Luchtvervuiling doodt al naar schatting 200.000 Amerikanen per jaar (redactie: wereldwijd zijn dat er 9 miljoen, begin maart 2021 staat de teller al p 1,5 miljoen), terwijl kinderen in vervallen steden zoals Flint, Michigan levenslang beschadigd zijn door loodvervuiling in het drinkwater.
Het voeren van eindeloze en zinloze oorlogen, die ergens tussen de $5 en $7 triljoen kosten, het onderhouden van zo’n 800 militaire bases in meer dan 70 landen, samen met de endemische fraude, de verspilling en het wanbeheer door het Pentagon in een tijd waarin het voortbestaan van de soort op het spel staat, is zelfvernietigend. Het Pentagon heeft alleen al meer dan 67 miljard dollar uitgegeven aan een ballistisch raketafweersysteem waarvan weinigen geloven dat het echt zal werken, en nog eens miljarden aan een reeks waardeloze wapensystemen, waaronder de 22 miljard dollar kostende Zumwalt-destroyer. En bovenop dit alles stootte het Amerikaanse leger tussen 2001 en 2017 1,2 miljard ton koolstof uit, tweemaal de jaarlijkse productie van de auto’s van het land.
Over tien jaar zullen we terugkijken op de huidige heersende klasse in de wereld als de meest criminele in de geschiedenis van de mensheid, die moedwillig miljoenen en miljoenen mensen het leven heeft gekost, waaronder die van deze pandemie, die de moorddadige excessen van de moordenaars uit het verleden in het niet doet vallen, zoals de Europeanen die de genocide op de oorspronkelijke bewoners van Amerika uitvoerden, de nazi’s die zo’n 12 miljoen mensen uitroeiden, de Stalinisten of Mao’s Culturele Revolutie. Dit is de grootste misdaad tegen de mensheid die ooit is begaan. Hij wordt voor onze ogen uitgevoerd. En, op enkele uitzonderingen na, worden we willens en wetens als schapen naar de slachtbank geleid.
Het is niet dat de meeste mensen vertrouwen hebben in de heersende elites. Ze weten dat ze verraden worden. Zij voelen zich kwetsbaar en bang. Zij begrijpen dat hun ellende niet wordt erkend en onbelangrijk is voor de globale elites, die duizelingwekkende hoeveelheden rijkdom en macht hebben geconcentreerd in de handen van een kleine groep roofzuchtige oligarchen.
De woede die velen voelen omdat ze in de steek gelaten zijn, uit zich vaak in een vergiftigde solidariteit. Deze vergiftigde solidariteit verenigt de rechtelozen rond haatmisdaden, racisme, onduidelijke wraakacties tegen zondebokken, religieus en etnisch chauvinisme en nihilistisch geweld. Het voedt crisiscultussen, zoals die welke door het Christendascisme is opgebouwd, en stimuleert demagogen zoals Donald Trump.
Sociale verdeeldheid is in het voordeel van de heersende klasse, die mediasilo’s heeft gebouwd die verpakte haat voeden aan concurrerende bevolkingsgroepen. Hoe groter de sociale tegenstellingen, hoe minder de elites te vrezen hebben. Als degenen die in de greep zijn van vergiftigde solidariteit numeriek superieur worden – bijna de helft van het Amerikaanse electoraat verwerpt de traditionele heersende klasse en omarmt samenzweringstheorieën en een demagoog – zullen de elites de nieuwe machtsconfiguratie accommoderen, wat de sociale moord zal versnellen.
De regering-Biden zal niet de economische, politieke, sociale of milieuhervormingen doorvoeren die ons zullen redden. De fossiele energie-industrie zal doorgaan met het winnen van olie. De oorlogen zullen niet ophouden. De sociale ongelijkheid zal toenemen. Regeringscontrole, met zijn gemilitariseerde politiemachten van interne bezetting, grootschalige bewaking en verlies van burgerlijke vrijheden, zal zich uitbreiden. Nieuwe pandemieën, samen met droogtes, bosbranden, monsterorkanen, verlammende hittegolven en overstromingen, zullen het land verwoesten, evenals een bevolking die gebukt gaat onder een for-profit gezondheidszorgsysteem dat niet is ontworpen of uitgerust om een nationale gezondheidscrisis aan te pakken.
Het kwaad dat deze sociale moord mogelijk maakt is collectief. Het wordt gepleegd door de kleurloze bureaucraten en technocraten die worden opgekweekt door business schools, rechtenfaculteiten, managementprogramma’s en elite-universiteiten. Deze systeemmanagers voeren de stapsgewijze taken uit die uitgestrekte, ingewikkelde systemen van uitbuiting en dood laten werken. Zij verzamelen, bewaren en manipuleren onze persoonlijke gegevens voor digitale monopolies en de veiligheids- en bewakingsstaat. Zij smeren de wielen van ExxonMobil, BP en Goldman Sachs. Zij schrijven de wetten die door de gekochte en betaalde politieke klasse worden aangenomen. Zij besturen de drones die de armen in Afghanistan, Irak, Syrië en Pakistan terroriseren. Zij profiteren van de eindeloze oorlogen. Zij zijn de adverteerders van de bedrijven, de specialisten in public relations en de tv-deskundigen die de ether overspoelen met leugens. Zij runnen de banken. Zij overzien de gevangenissen. Zij maken de formulieren op. Zij verwerken de papieren. Ze ontzeggen voedselbonnen en medische dekking aan sommigen en werkloosheidsuitkeringen aan anderen. Ze zetten mensen uit hun huis,. Zij handhaven de wetten en de voorschriften. Zij stellen geen vragen. Ze leven in een intellectueel vacuüm, een wereld van stollende kleinigheden. Zij zijn T.S. Eliot’s “the hollow men”, “the stuffed men”. “Shape without form, shade without color,” schrijft de dichter. “Paralyzed force, gesture without motion.”
Deze systeembeheerders maakten de volkerenmoorden uit het verleden mogelijk, van de uitroeiing van autochtone Amerikanen tot de Turkse slachting van de Armeniërs, van de nazi-holocaust tot Stalins liquidaties. Zij lieten de treinen rijden. Ze vulden het papierwerk in. Ze namen de eigendommen in beslag en confisqueerden de bankrekeningen. Zij deden de verwerking. Zij rantsoeneerden het voedsel. Zij bestuurden de concentratiekampen en de gaskamers. Zij handhaafden de wet. Zij deden hun werk.
Deze systeembeheerders, ongeschoold in alles behalve hun kleine technische specialiteit, ontberen de taal en morele autonomie om de heersende veronderstellingen of structuren in twijfel te trekken.
Hannah Arendt schrijft in “Eichmann in Jeruzalem” dat Adolf Eichmann gemotiveerd werd door “een buitengewone ijver in het zoeken naar zijn persoonlijke vooruitgang.” Hij werd lid van de Nazi Partij omdat het een goede carrièrestap was. Arendt vervolgde:
“Het probleem met Eichmann was juist dat er zovelen waren zoals hij, en dat die velen noch pervers noch sadistisch waren, dat ze vreselijk en angstaanjagend normaal waren, en nog steeds zijn.
Hoe langer men naar hem luisterde, hoe duidelijker het werd dat zijn onvermogen om te spreken nauw verbonden was met een onvermogen om te denken, namelijk te denken vanuit het standpunt van iemand anders. Met hem was geen communicatie mogelijk, niet omdat hij loog, maar omdat hij omringd was door de meest betrouwbare van alle beveiligingen tegen woorden en de aanwezigheid van anderen, en dus tegen de werkelijkheid als zodanig.”
De Russische romanschrijver Vasily Grossman merkte in zijn boek “Forever Flowing” op dat “de nieuwe staat geen heilige apostelen nodig had, fanatieke, geïnspireerde bouwers, trouwe, vrome discipelen. De nieuwe staat had niet eens bedienden nodig – alleen maar klerken.” Deze metafysische onwetendheid voedt sociale moord.
We kunnen de omvang van de dreigende catastrofe emotioneel niet bevatten en handelen daarom niet.
In Claude Lanzmann’s Holocaust documentaire “Shoah“, interviewt hij Filip Müller, een Tsjechische Jood die de liquidaties in Auschwitz overleefde als lid van het “Sonderkommando”.
“Op een dag in 1943, toen ik al in crematorium 5 was, kwam er een trein uit Bialystok aan. Een gevangene van het ‘speciale detachement’ zag in de ‘uitkleedkamer’ een vrouw die de vrouw was van een vriend van hem. Hij kwam meteen naar buiten en zei tegen haar: “Je zult worden uitgeroeid. Over drie uur zul je as zijn. De vrouw geloofde hem omdat ze hem kende. Ze rende rond en waarschuwde de andere vrouwen. We worden vermoord. We zullen vergast worden. Moeders die hun kinderen op hun schouders droegen, wilden dat niet horen. Ze besloten dat de vrouw gek was. Ze joegen haar weg. Dus ging ze naar de mannen. Het mocht niet baten. Niet dat ze haar niet geloofden. Ze hadden geruchten gehoord in het getto van Bialystok, of in Grodno, en elders. Maar wie wilde dat horen? Toen ze zag dat niemand wilde luisteren, krabde ze zich over haar hele gezicht. Uit wanhoop. In shock. En ze begon te schreeuwen. Hoe kunnen we ons verzetten? Waarom, als deze sociale moord onvermijdelijk is, zoals ik denk dat het is, vechten we zelfs terug? Waarom geven we niet toe aan cynisme en wanhoop? Waarom trekken we ons niet terug en brengen we ons leven niet door met pogingen om onze eigen behoeften en verlangens te bevredigen? We zijn allemaal medeplichtig, verlamd door de overweldigende kracht van de megamachine en gebonden aan de destructieve energie ervan door onze toegewezen plaatsen binnen de massieve machinerie.”
Maar nalaten te handelen, en dit betekent het uitvoeren van massale, volgehouden daden van geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid in een poging de megamachine te verpletteren, is de geestelijke dood. Het is toegeven aan het cynisme, het hedonisme en de gevoelloosheid die de systeemmanagers en technocraten die deze sociale moord orkestreren tot menselijke radertjes hebben gemaakt. Het is het opgeven van onze menselijkheid. Het is medeplichtig worden.
Albert Camus schrijft dat “één van de enige coherente filosofische houdingen is dus revolte. Het is een voortdurende confrontatie tussen de mens en zijn donkere kant. Het is geen aspiratie, want het is verstoken van hoop. Die revolte is de zekerheid van een verpletterend lot, zonder de berusting die daarmee gepaard zou moeten gaan.”
“Een levend mens kan tot slaaf gemaakt worden en gereduceerd worden tot de historische toestand van een object,” waarschuwt Camus. “Maar als hij sterft omdat hij weigert zich te laten knechten, bevestigt hij opnieuw het bestaan van een ander soort menselijke natuur, die weigert zich te laten classificeren als een object.”
Het vermogen om morele autonomie uit te oefenen, om te weigeren samen te werken, om de megamachine kapot te maken, biedt ons de enige mogelijkheid die ons nog rest tot persoonlijke vrijheid en een leven van betekenis. Rebellie is haar eigen rechtvaardiging. Het holt, hoe onmerkbaar ook, de structuren van onderdrukking uit. Het voedt de gloeiende kolen van empathie en compassie, en van rechtvaardigheid. Deze sintels zijn niet onbelangrijk. Zij houden het vermogen in leven om mens te zijn. Zij houden de mogelijkheid in leven, hoe vaag ook, dat de krachten die onze sociale moord orkestreren, kunnen worden gestopt. Rebellie moet worden omarmd, uiteindelijk, niet alleen voor wat het zal bereiken, maar voor wat het ons in staat zal stellen te worden. In dat worden vinden we hoop.
