Een analyse
Begin maart 2022 voorspelde het Institute of International Finance, een collectief van financiële instellingen wereldwijd, dat de Russische economie in 2022, dank zij de door het Westen opgelegde sancties, met 15% zou terugvallen. Een terugslag die het weer op het niveau van 2007 zou brengen.
Nochtans lijkt het momenteel nogal mee te vallen voor de Russen. De recentste gegevens spreken van -4,3%. Na de eerste moeilijke maanden maart en april daalden de inflatiecijfers in Rusland snel (april 17,83 – juli 15.09), de basisrente van de Russische centrale bank die eind februari gestegen was naar 20% is momenteel weer gezakt naar 8%, de roebel is in waarde gestegen, waar je in 2021 nog gemiddeld 72 roebel moest neertellen voor een dollar is dat nu gedaald naar iets meer dan 60 roebel en de munt blijft stabiel, deindustriële productie hersteld zich geleidelijk en is in veel sectoren al bijna terug op het niveau van voor het begin van de inval in Oekraïne.
Honderden westerse bedrijven hebben zich na de invasie tijdelijk of definitief uit Rusland teruggetrokken en dat heeft uiteraard zware gevolgen gehad voor de Russische economie. Tienduizenden mensen raakten hun job kwijt doordat winkels en fabrieken sloten en de import van producten en goederen stokte. Maar er heerst optimisme in de Russische economie, er zijn nieuwe bevoorradingsbronnen gevonden, en veel door de westerse bedrijven, verlaten winkels, fabrieken en dienstverleners hebben overnemers gevonden.
Die komen ofwel uit Rusland zelf ofwel uit landen die niet meedoen aan de Westerse sancties-bonanza, zoals China, Turkije of India. Zo zijnde activiteiten van wereldmerken zoals McDonald’s, Coca-Cola en andere IKEA’s voortgezet door overnemers. Die multinationals houden wel een slag om de arm om binnen een aantal jaren, zodra de economische situatie het toelaat en de druk van de sancties is verlicht, naar Rusland terug te keren. Honderden andere westerse bedrijven zetten hun zaken gewoon verder (zoals Auchan, Benetton, CLAAS, Philips of de Belgische organisator voor exclusieve reizen Deep in Russia dat reizen naar Siberië of Kamtsjatka blijft aanbieden). Honderden andere bedrijven bevriezen hun zaken of investeringen tijdelijk maar blijven in Rusland aanwezig wachtend op betere tijden, zoals bijvoorbeeld uit België Bekaert, Deceuninck, Sarens, Soudal, KBC… Meer details over de status van de honderden buitenlandse bedrijven in Rusland vind je via deze geactualiseerde link.
Airbus verkoopt geen onderdelen meer in Rusland maar blijft er wel titanium aankopen. In juli werd op het laatste moment een voorstel om het Russische metaalbedrijf en leverancier van titanium VSMPO-Avisma PJSC te sanctioneren, tegengehouden. Onder andere Frankrijk vreesde dat Rusland als tegenmaatregel de export van titanium naar Europa zou verbieden.
Rosatom, het Russische staatsbedrijf dat Vladimir Poetin in 2007 oprichtte, gaat over alles wat nucleair is in Rusland. Het staat echter niet op de sanctielijst. Volgens de World Nuclear Association was Rusland in 2016 de 7e grootste producent van uranium ter wereld met een productie van 2846 ton. In april werd op Europees niveau een discussie gevoerd om de import van uranium uit Rusland te sanctioneren. Met name Polen, de Baltische staten en Duitsland waren daar de pleitbezorgers voor. Maar onder andere Slovakije en Hongarije maakten bezwaar. In beide landen staan kernreactoren van Russische makelij, waarvoor geen goedgekeurd alternatief voor de Russische splijtstofvoorziening bestaat. Op 24 augustus kwamen er nog 52 vaten verrijkt uranium aan in Duinkerke vanuit St Petersburg. Nochtans had president Emmanuel Macron nog maar één dag eerder op 23 augustus in een videoboodschap aan de “Top van het Krim-platform” gesteld dat we “geen zwakte, geen geest van compromissen” tegenover de agressor van Oekraïne mochten betonen.
Ook in de VS wordt trouwens nog steeds Russisch uranium ingevoerd. Hoewel Australië en Canada ook grote voorraden uranium bezitten, is de Russische aanvoer goedkoper, waardoor de elektriciteitsprijzen in de VS lager kunnen gehouden worden.
De hele Russische metaalsector lijkt trouwens de Westerse strafmaatregelen te hebben ontlopen. Waar een breed scala van Russische producten, personen en instellingen gesanctioneerd werden meldt het persbureau Reuters dat de sector van de industriële metalen grotendeels gespaard is gebleven. Het Westen koopt de laatste tijd zelfs meer non-ferrometalen uit Rusland.
Van maart tot juni voerde de VS 70 procent meer nikkel in uit Rusland dan in dezelfde periode van de voorgaande jaren. De EU importeerde 22 procent meer. Ook werd meer aluminium uit Rusland ingevoerd door zowel de VS (+21%) als de EU (+13%). De totale waarde van de invoer van de twee metalen in de EU en de VS van maart tot juni bedroeg 1,98 miljard dollar.
Rusland deed dus niet alleen goede zaken met zijn gas en olie maar ook in de metaalsector. De prijs van nikkel was de laatste jaren al flink gestegen doch na het begin van de oorlog was hij extreem hoog geklommen. Ondertussen is de prijs weer gedaald, maar hij staat nog steeds op het hoge niveau dat hij begin 2022 bereikte. De aluminiumprijs heeft zich op soortgelijke wijze ontwikkeld, met dit verschil dat het in het najaar van 2021 soms aanzienlijk duurder was dan nu.
De totale volumes die in Rotterdam, Europa’s grootste haven, in de eerste helft van 2022 aankwamen waren met 0,8% gestegen, maar de “break bulk’ – ladingen die niet in containers passent – steeg met 17,7%. Het was voornamelijk het resultaat van een grotere invoer van metalen.
De ineenstorting van de Russische autoproductie in de eerste maanden van de sancties was enorm. Maar stilaan worden de nodige microchips, die tot dan toe via samenwerkende Westerse autobedrijven werden aangeleverd, vervangen door leveringen uit China. De Russische autoproductie keert langzaam aan terug naar het niveau van voor de economische oorlog. Tegelijkertijd heeft de terugtrekking van westerse autoproducenten ertoe bijgedragen dat goede en goedkope kleine en middelgrote auto’s uit China op de Russische markt zijn doorgebroken.
De westerse propaganda-instanties berichten niet over dit alles. Het belicht immers de andere kant van de bodemloze zelfmoordsancties van de EU. De strafmaatregelen hebben tot nog toe alleen maar een kortstondig schokeffect veroorzaakt in Rusland. Veel van wat het land van het Westen kocht kan het elders aankopen. De Russen kunnen technische producten, reserveonderdelen, enz. zelf produceren – zij het tegen een hogere kostprijs – of goedkoop in China laten produceren. Westerse technologie kan op korte termijn worden besteld bij bevriende derde landen, zoals India en andere in Centraal-Azië. Deze overgang kost tijd, maar over het algemeen is Rusland er tot dusver in geslaagd de sancties min of meer te counteren.
Moskou lijkt internationaal ook niet geïsoleerd te zijn. Op het Eastern Economic Forum dat van 5 tot 8 september doorging in Vladivostok waren delegaties uit meer dan 60 landen aanwezig. Niet alleen de belangrijkste vrienden van Rusland, ook tal van westerse landen zoals Australië, Oostenrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, Japan, Ierland en Italië.
De westerse sancties zijn er vooralsnog niet in geslaagd de Russische economie te ‘vermorzelen’, Rusland te isoleren of het regime ten val te brengen. President Vladimir Poetin lijkt de staat onder controle te hebben en, volgens het Levada Center, op voldoende steun van de Russische bevolking te kunnen rekenen terwijl de afkeer van de VS en de EU is toegenomen.
Het Levada Center is een Russische onafhankelijke ngo en een van de grootste Russische opinie- en marketingonderzoekbureaus dat in 2016 als een buitenlandse agent onder de Russische wet werd bestempeld omdat het gefinacierd werd vanuit de Verenigde Staten. Sindsdien aanvaard Levadageen buitenlandse financiering meer. De organisatie voert op maandelijkse basis diverse opiniepeilingen uit. Onder andere naar de populariteit van Poetin en het sentiment van de Russen over het Westen. Volgens Levada is de populariteit van Poetin sinds het begin van de ‘Speciale Militaire Operatie’ in Oekraïne niet afgenomen. Poetin kan op 83% goedkeuring rekenen. De populariteit van de VS en de EU daarentegen zou zijn gezakt naar respectievelijk19% en 23%. Je vindt de gedetailleerde grafieken via deze link.
En wanneer het Levada Center de Russen bevraagt naar hun sentiment over de sancties zegt minder dan de helft van de Russen dat ze bezorgd zijn. Levada noteert nog: “Over het algemeen baart het vertrek van buitenlandse bedrijven de respondenten niet al te veel zorgen. De heersende mening is dat de sancties het land ten goede zullen komen en een stimulans voor ontwikkeling zullen vormen.”
De standpunten in dit artikel zijn uitsluitend die van de auteur en kunnen al dan niet een weergave zijn van de standpunten van Plutopia.be
