Ondanks de economisch rampzalige gevolgen die de sabotage van de Nord Stream-pijpleidingen voor Europa zal hebben, zwijgen de westerse media daarover.
De vastberadenheid van westerse media om de recente ontploffingen in de Baltische Zee die de Nord Stream I en II gaspijpleidingen hebben platgelegd te negeren, is absoluut opmerkelijk. Een belangrijk stuk Europese energie-infrastructuur, het gezamenlijke eigendom van Duitsland en Rusland, is vernietigd. Elke kans dat de Russische gastransporten naar het westen worden hervat is van de baan. Het continent wordt nu op een wanhopige zoektocht gestuurd naar nieuwe bronnen van aardgas, onvermijdelijk tegen hogere prijzen. Ik kan niet veel verhalen bedenken die belangrijker zijn.
De westerse pers en omroepen hebben sinds de explosies van 26 september vrijwel niets over deze gedenkwaardige ontwikkeling verteld. En het is nu duidelijk dat het stilzwijgen van de media een groter stilzwijgen reflecteert. Op 14 oktober meldde Reuters dat Zweden weigerde om aan een gezamenlijk onderzoek met Duitsland en Denemarken deel te nemen. De Duitse televisie meldde dat ook de Denen afhaakten. Vervolgens verklaarde een Duitse minister dat zijn regering weet wie verantwoordelijk is voor de aanslag, maar niet kan zeggen wie het is. In alle drie de gevallen is de verklaring identiek: deze zaak ligt te gevoelig om verder te onderzoeken en dat brengt de “nationale veiligheid” in gevaar.
Er komt dus geen gezamenlijk onderzoek naar het Nord Stream I en II incident. En wat Zweden en de overige landen ook mogen ontdekken, ze zijn niet van plan de wereld er iets over te vertellen.
Tenzij u zich inlaat met spelletjes die geen einde kennen, is het bijna onmogelijk om de conclusie te vermijden dat de VS ofwel rechtstreeks verantwoordelijk waren voor de sabotage van Nord Stream I en II of dat ze toezicht hielden op degenen die dat deden. Als de nationale veiligheid in het geding is, is het duidelijk dat de Russen er niets mee te maken hadden en even duidelijk dat de schuldige partij, in naam wel een bondgenoot is van Duitsland, maar geen fundamenteel respect heeft voor zijn belangen.
Het is opmerkelijk dat Stockholm en Kopenhagen hebben besloten te zwijgen over wat er is gebeurd bij een Deens eiland dichtbij de Duitse Baltische Zeekust. Het is ontstellend dat Berlijn dat heeft gedaan. Er is net een project ter waarde van 11 miljard dollar dat Duitsland in gang heeft gezet, en waarin het een meerderheidsbelang heeft, opgeblazen. In feite heeft de Bondsrepubliek ervoor gekozen zich aan de zijde te scharen van wat vrijwel zeker een statelijke actor is, terwijl deze actor zijn soevereiniteit aantastte en niet alleen zijn eigendom maar ook zijn energiebronnen vernietigde.
Naar wat staan we hier eigenlijk te kijken?
Mijn antwoord komt met een lang verhaal – het echt grote verhaal waarover de westerse media geen verslag hebben uitgebracht.
Het is het verhaal van hoe Europa sinds de decennia van de Koude Oorlog onderdanig buigt voor de dictaten van Amerika, zelfs wanneer die het continent schade berokkenen. De laatste tijd is het het verhaal van de rampzalige tol die de door de VS geleide campagne tegen Rusland via zijn proxy in Oekraïne eist van de Europese gemeenschappen en economieën. En nu moeten we ons afvragen of het verhaal dat lang geleden begon, zal eindigen met de totale vernietiging van Europa als een onafhankelijke machtspool met een eigen stem en – naar mijn mening net zo belangrijk – van een Europa als idee en ideaal.
“We riskeren een massale desindustrialisatie van het Europese continent,” zei de Belgische premier Alexander De Croo onlangs tegen de Financial Times.
De sluipende economische ondergang van Europa is het meest directe, tastbare slachtoffer van de oorlog in Oekraïne die de VS hebben uitgelokt en het sanctieregime tegen Rusland dat de VS leiden en door de Europese Unie wordt gesteund. De bijna ongelooflijke weigering van Duitsland en zijn buren om voor zichzelf op te komen in de kwestie van de pijpleidingen suggereert dat het grotere gevolg de definitieve ineenstorting is van elke pretentie dat Europa iets anders is dan een verzameling vazalstaten die, zelfs ten koste van hun eigen bevolking, ondergeschikt zijn aan de VS.
Denk hieraan de volgende keer dat de regering Biden het heeft over de onschendbaarheid van de soevereiniteit van Oekraïne.
Ik behoorde lang tot degenen die zich met enige hoop afvroegen wanneer de Europeanen hun stem zouden verheffen en zouden gaan handelen naar wat zij zelf het beste vonden. Ik ben daar tientallen jaren mee bezig geweest. Ja, dacht ik nog, het continent is klaar met de koude oorlog die Washington de wereld opdrong. Ja, dacht ik meer recent, de Europeanen weigeren de sancties te steunen die Washington aan Rusland heeft opgelegd na de door de VS gepleegde staatsgreep in Oekraïne in 2014. Duitse bedrijven wilden ze niet. De Grieken en Italianen ook niet. Maar wanneer ze om de zes maanden moesten worden vernieuwd, zoals de EU-regels voorschrijven, werden ze tuiteindelijk och doorgevoerd.
Dan kwam Emmanuel Macron. Toen hij drie jaar geleden de Groep van 7 in Biarritz ontving, probeerde de Franse president zijn de Gaulle-act op te voeren door te stellen dat Rusland onvermijdelijk deel uitmaakt van het lot van Europa en dat het continent zijn eigen relatie met zijn grote oosterbuur moest bepalen.
Ja, zei ik weer, niet begrijpend dat Macron weinig meer is dan een piepende weerhaan die hoog boven op de Europese stal is gemonteerd.
Neen was het antwoord in deze en veel andere gevallen
Enkele jaren geleden kwam dit onderwerp ter sprake tijdens een interview dat ik deed met Perry Anderson, de Britse schrijver en uitgever. Waarom kan Europa zijn stem niet vinden? vroeg ik. Anderson had een interessant antwoord.
De laatste generatie Europese leiders met enige ervaring om onafhankelijk van de VS te handelen – Churchill, Anthony Eden, de Gaulle, en anderen – ging de geschiedenis in tijdens het begin van de Koude Oorlog, merkte Anderson scherpzinnig op. Geen enkele generatie heeft sindsdien een andere ervaring dan als afhankelijken onder de Amerikaanse veiligheidsparaplu. Zij kennen niets anders. Zij hebben nooit met een eigen stem gesproken.
Dit wil niet zeggen dat Europa helemaal op zijn gemak was. Tegen het midden van de Koude Oorlog waren er tekenen in overvloed dat de Europeanen zich ongerust maakten over de transatlantische relatie zoals Washington die had vormgegeven. De Gaulle trok in 1963 de Franse troepen terug uit het NAVO-commando. Drie jaar later beval hij de NAVO al haar bases op Frans grondgebied te sluiten. Nog eens drie jaar later, in 1969, bracht Duitsland zijn Ostpolitik in stelling. Weer een jaar later werd Willy Brandt de eerste Duitse kanselier die een Oost-Duitse leider, Willi Stoph, ontmoette.
Laten we niet vergeten wat er op straat gebeurde. Wie de gebeurtenissen van 1968 in Parijs en elders niet begrijpt als een protest tegen de door de Amerikanen opgelegde wereldorde, begrijpt 1968 niet.
Maar Washington, dat na 1945 het leiderschap in mondiale aangelegenheden had verworven, had tegen die tijd goed geleerd hoe het zijn vrienden kon dwingen met een Amerikaanse grijns en alles wat nodig was in de vorm van geld, steekpenningen, vervalste verkiezingen, politieke uitvluchten en wat al niet meer. Het had een smerig talent om de Europeanen, ondanks hun nauwelijks onderhuidse onrust, te forceren om hen in lijn te houden met de Koude Oorlog kruistocht.
Zo werden degenen onder ons die een onafhankelijk Europa wilden zien, op zijn manier als een brug tussen West en Oost, zo vaak teleurgesteld. En zo kwam mijn vraag aan Perry Anderson enkele jaren geleden: Hoe kan dit?
En hier zitten we dan met methaan dat opborrelt in de Baltische Zee door wat de BBC meldt als een breuk van 50 meter in de Nord Stream pijpleidingen. Ervan uitgaande dat Amerika op de een of andere manier schuldig is aan deze misdaad – want ik geef niet om spelletjes, ik doe deze veronderstelling in afwachting van bewijs – is er een rechtstreekse lijn tussen Washington’s grillige misbruik van de Europese soevereiniteit tijdens de Koude Oorlog en de gebeurtenissen van 26 september. Een staat die het zich permitteert om zich zonder meer te mengen in de aangelegenheden van Europa is een staat die er weinig moeite mee zal hebben om een duur stuk Europese infrastructuur te vernietigen. En een continent dat tijdens de Koude Oorlog decennialang door de knieën ging, is een continent dat er niets over durft te zeggen.
Kwestie energie ziet het er niet goed uit voor Europa. Saad al-Kaabi, de Qatarese minister van Energie, zei op 18 oktober in een interview met de Financial Times, dat Europa zonder Russisch gas voor onbepaalde tijd gedoemd is tot economische achteruitgang en wijdverbreid lijden. Als er “nul Russisch gas” naar de EU stroomt, zei hij, “denk ik dat het probleem enorm zal zijn en voor een heel lange tijd.”
Na Nord Stream is Europa nu overgeleverd aan harde contracten op de open markt, waar het nooit de prijs zal kunnen evenaren waartegen Russisch gas onder de Baltische Zee naar Duitsland zou stromen. Of het kan afspraken maken met Turkije, terwijl Recep Tayyip Erdoğan met Moskou afspraken maakt om van Turkije een depot voor Russische energie-export te maken. Laten we het zo stellen: je wilt geen tweedehands auto kopen van de Turkse president, laat staan een miljarden kostende energievoorziening.
En laat het maar aan de Amerikanen over. Macron, Robert Habeck, die vice-kanselier en minister van klimaat is in de regering-Scholz, en andere Europese leiders klagen al dat het Amerikaanse LNG dat naar Europese terminals moet komen, vier keer zo duur is als op de Amerikaanse markt.
Sinds de kwestie van Nord Stream tijdens de regering-Trump in de openbaarheid is gekomen, is het duidelijk dat het veroveren van de Europese aardgasmarkt van Rusland deel uitmaakte van de reden waarom Washington zich fel verzette tegen de voltooiing van Nord Stream II. Maar we moeten in een groter geheel denken om zo’n gewaagde zet als de ontploffingen in de Baltische Zee te verklaren.
Dit is een ander deel van het verhaal dat ver teruggaat. Hoezeer Washington ook bang was voor de Russische beer, het maakte zich minstens evenveel en mogelijk meer zorgen over al die Europese impulsen om tot een stabiele regeling met de Sovjet-Unie te komen – Ostpolitik – wat men convergentie noemde, een “derde weg”, en andere dergelijke begrippen. De echte vijand was een grotere bedreiging dan de Sovjet-Unie: Het was de zwaartekracht van de Euraziatische landmassa en de volkomen logische gedachte dat een soeverein Europa zijn bestemming zou vinden als de meest westelijke flank ervan.
Dit met alle middelen voorkomen is al decennia lang een onderliggend aspect van de trans-Atlantische politiek van Washington. Daarom kreeg een gaspijpleiding zo’n immense betekenis voor de VS en waarom “whatever means” gewoon uitgroeide tot een grove internationale misdaad en een frontale aanval op de Europese belangen.
Het meest ontmoedigende aspect van het Nord Stream voorval is een koppeling tussen twee grimmige realiteiten. Aan de ene kant lijkt het nu duidelijk dat de VS zich aangemoedigd voelen om de Europeanen alles aan te doen wat ze willen om hun macht over hen te behouden, en aan de andere kant lijkt het net zo duidelijk dat de Europeanen zich op de koop toe zullen gedragen naar het Stockholm syndroom.
Dit is echter niet het einde van het verhaal. Ik kan niet eens speculeren of en wanneer Europa een nieuwe generatie moediger leiders met eigen gedachten zal voortbrengen. Dit is tenslotte het tijdperk van Liz Truss en Olaf Scholz. Maar verder kijkend zie ik niet in dat de VS het raderwerk van de geschiedenis tot stilstand kunnen brengen, ook al lijkt het alsof dat zojuist gebeurd is: Macron had voor één keer gelijk toen hij beweerde dat de bestemming van Rusland bij Europa hoort en dat Europa er een onderlinge afhankelijkheidsrelatie mee heeft. Dit is heel eenvoudig de loop van de geschiedenis. Ik heb nog nooit gehoord dat een land de loop ervan langer dan een kortstondige periode heeft kunnen tegenhouden.
Het originele artikel “Europe’s Self Destruction” vind je terug op Countercurrents.org. De vertaling werd verzorgd door Plutopia.
De standpunten in dit artikel zijn uitsluitend die van de auteur en kunnen al dan niet een weergave zijn van de standpunten van Plutopia.be
