Peter Beinart, een professor journalistiek aan de City University of New York, heeft de afgelopen week voor opschudding gezorgd met artikelen en interviews in Amerikaanse media waarin hij zegt het project van een Joodse staat in Israël te hebben opgegeven. Hij houdt nog steeds van het idee van een Joods ‘vaderland’ maar zijn standpunt wordt bepaald door de mislukking van de twee-staten-oplossing rond het jaar 2000.
Het is ondertussen duidelijk dat er geen Palestijnse staat kan zijn. Met 650.000 Israëlische kolonisten op de Palestijnse Westelijke Jordaanoever (als je de delen die Israël heeft geannexeerd en tot een deel van zijn district Jeruzalem heeft gemaakt meerekent). Niet alleen dat, maar de opkomst van een Israëlisch illiberalisme binnen Israël zelf dat vastbesloten is om de meer dan 20% van de bevolking die niet joods is permanent tweederangsburgers te maken, onderstreept voor hem dat de joodse macht zoals die nu bestaat een soort zero-sum game is. Joden hebben rechten, burgerschap en soevereiniteit binnen Israël; niet-loden hebben geen soevereiniteit, ook al zijn ze Israëlische burgers, en ze hebben minder rechten.
Beinart wijst erop dat er in Israël een wijdverbreid sentiment bestaat voor het eenvoudigweg verbannen van de Palestijnen. Hij zegt het niet expliciet, maar massale verbanningen van andere etniciteiten in een zoektocht naar zuiverheid heeft een zeer stinkende geschiedenis, en het gevaar bestaat dat Israël en het zionisme die weg inslaan.
De moedige artikelen van Beinart hebben een storm van controverse uitgelokt onder liberale zionisten die zich nog steeds irrationeel vastklampen aan de hoop op een tweestatenoplossing, en die opmerkelijk geduldig zijn met de omstandigheden waaronder de Palestijnen ondertussen moeten leven.
Maar Beinart’s standpunt gaat niet echt over de joodse staat op zich. Het gaat om het ontbreken van een staat voor de Palestijnen. Dat wil zeggen, als een joodse staat voor altijd de fundamentele mensenrechten van de Palestijnen tegenhoudt, dan kan dat onmogelijk een goede zaak zijn. Hij haalt Asher Ginzberg aan, die het politieke zionisme verwierp ten gunste van wat hij zag als een spiritueel zionisme en die een hevige criticus was van Theodore Herzl.
Hoewel Peter en ik het ongetwijfeld over veel dingen oneens zouden zijn, wil ik zijn centrale opvatting ondersteunen door hieronder enkele fragmenten uit mijn Hisham B. Sharabi Memorial Lecture voor het Jeruzalem Fund opnieuw te publiceren, waarbij ik beargumenteer dat het centrale probleem in Israël-Palestina de Palestijnse staatloosheid is, en dat het een hardnekkig probleem is dat niet kan worden opgelost, behalve door een of andere vorm van een één-staatoplossing.
Er zijn veel modellen voor een binationale staat. België is er een. Politieke wetenschappers denken dat staten die gedomineerd worden door één enkele etniciteit stabieler zijn. Maar ze hebben een raar idee van stabiliteit. Was Milosevic’s Servië stabiel? Is het huidige Polen stabiel? In vergelijking met beide landen is België het paradijs.
Ik vertelde er:
Ik wil ruzie maken over de aard van de Palestijnse kwestie. Ik ga niet beweren dat het een uniek probleem is, maar ik ga beargumenteren dat het bijna uniek is in de actuele tijd en dat er enkele aspecten zijn die een verklaring vormen voor het feit dat het zo hardnekkig lijkt te zijn. Ik ga beginnen met een steeds belangrijker wordend onderzoeksgebied, burgerschap. Er worden nu tijdschriften aan gewijd; het is een groot iets geworden in de academische wereld. Mijn collega van de Universiteit van Michigan, Margaret Somers, heeft nog niet zo lang geleden een belangrijk boek over burgerschap geschreven. En zoals ze aangeeft, schreef Chief Justice van het het Amerikaanse Hooggerechtshof, Earl Warren, in 1958: “Burgerschap is het basisrecht van de mens, want het is niets minder dan het recht om rechten te hebben. Verwijder dit onschatbare recht en er blijft een staatloze over die in de ogen van zijn landgenoten wordt geschoffeerd en vernederd.” Dus Warren put hier impliciet uit het werk van Hannah Arendt, maar dit is het belangrijkste punt dat ik vandaag wil maken. Burgerschap is het recht om rechten te hebben. Mensen die geen burgerschap hebben in een staat hebben ipso facto geen recht om rechten te hebben ….
Als we bij de Palestijnen komen, is hun situatie van burgerschap duidelijk misvormd. Er is geen staat. Ze missen een heel deel van de pijler. En hun markt is niet erg robuust en natuurlijk bestaat er in Gaza geen noemenswaardige markt, de Israëli’s hebben Gaza onder beleg. Er is geen vliegveld, er is geen haven, en de Israëli’s staan niet toe dat de Palestijnen in Gaza het grootste deel van wat ze produceren , wat aardbeien, en waar de Israëli’s een deel van afnemen, exporteren. Maar er bestaat meestal geen exportmogelijkheid in Gaza. Dus de markt en de scheidingsmuur en de politiek van de naburige staten zijn zodanig dat de Palestijnen geen sterke relatie hebben met de markt, ze hebben helemaal geen staat, er zijn veel Ngo’s, en dus is de Ngo-sector voor de Palestijnen de enige plek waar er misschien een klein sprankje burgerschap is. Maar dat is raar. En er is geen ander voorbeeld in de wereld. Er is , op dit moment geen andere bevolkingsgroep op de wereld die er op lijkt.
Laat mij hier even bij halt houden en nadenken over enkele mogelijke meningsverschillen over of bezwaren tegen deze burgerschapstheorie die veel mensen aan mij hebben verteld, nou ja, er zijn veel mensen in de wereld die niet de juiste rechten hebben – bijvoorbeeld immigranten zonder papieren. Immigranten zonder papieren hebben inderdaad geen burgerrechten in het land waar ze zich bevinden omdat ze zonder papieren zijn en er niet legaal zijn aangekomen. Maar ze hebben wel nog steeds een staatsburgerschap. De Verenigde Staten deporteert per jaar 400.000 van hen terug naar hun land van herkomst, waar ze staatsburger zijn. Als de Palestijnen door de Israëliërs uit de Westelijke Jordaanoever worden gedeporteerd, waarheen worden ze dan gedeporteerd? Gaza of Jordanië, Cyprus? Niet naar hun land. Ze worden niet echt gedeporteerd in de technische betekenis van teruggaan naar hun land van herkomst? Ze worden uitgewezen naar andere plekken. Ze zijn nog steeds staatloos. Dus de situatie van de Palestijnen is niet zoals die van de mensen zonder papieren, omdat ze staatloos zijn en mensen zonder papieren meestal niet staatloos zijn, ze hebben gewoon geen burgerrechten op de plek waar ze wonen.
Dan zeggen de mensen, wel, hoe zit het dan met de Basken en de Koerden en de Catalanen? Ze hebben de burgerrechten die ze hebben. Ik ben het ermee eens dat het een beetje jammer is om niet de burgerrechten te hebben dat je wilt, maar het is anders dan helemaal geen burgerrechten hebben. Dus de Turkse Koerden mogen dan wel een handicap hebben omdat ze Koerdisch zijn in Turkije, maar ze zijn nog steeds Turkse staatsburgers. Ze stemmen. In feite hebben ze invloed op de verkiezingen en hebben de mogelijkheid om te werken, enzovoort. Dus dat is anders, een streven naar separatisme is een andere situatie dan staatloosheid. Het is niet hetzelfde…
Staatloosheid betekent het volledig ontbreken van staatsburgerschap in een erkende staat. Het betekent dat je geen paspoort hebt; je hebt een laissez-passer. Dat betekent dat veel landen de laissez-passer niet zullen aanvaarden. Het betekent dat je niet vrij kunt reizen, dat je geen grondwettelijke bescherming hebt, dat je vaak geen werkvergunning kan krijgen, dat je eigendommen niet veilig zijn omdat mensen ze van je af kunnen pakken en dat je geen toegang hebt tot nationale rechtbanken die deze geschillen zouden kunnen beslechten. Het is anders…
Het probleem van de staatloosheid in het begin van de twintigste eeuw was ernstig. Naties gebruikten de staatloosheid als vanzelfsprekend als een meedogenloos politiek instrument. Toen de Wit-Russen de opstand tegen het nieuwe Sovjetregime verloren, ontnamen de Sovjets aan miljoenen hun staatsburgerschap. De Armeniërs werden beroofd van het staatsburgerschap. De Hongaren werden beroofd van het staatsburgerschap. De linkse Spanjaarden die tegen Franco vochten, verloren na hun verlies vaak hun nationaliteit. Het waren een half miljoen Spanjaarden zonder staatsburgerschap, ik denk dat Picasso een van hen was en de Fransen gaven hem het staatsburgerschap. Natuurlijk was het beleid van de nazi’s toen ze aan de macht kwamen om mensen het staatsburgerschap af te nemen. We zijn vandaag geneigd te vergeten dat miljoenen Europeanen in de jaren dertig van de vorige eeuw van hun staatsburgerschap werden beroofd, dat ze hun nationaliteit verloren en dat ze geen recht meer hadden om rechten te hebben.
Hannah Arendt wijst erop dat dit beleid om mensen hun nationaliteit af te pakken of ze zonder burgerschapsrechten te zetten, voor de nazi’s een voorbeeldproject was. Dat wil zeggen dat de nazi’s begonnen met het denken dat zigeuners en Joden en andere groepen schorem en het uitschot van de aarde waren en een soort infectie in het politieke lichaam, en door hun burgerschap af te nemen, toonden ze dat het tig was. Dus Goebbels zei dat het ontnemen van het staatsburgerschap de Joden tot het uitschot van de aarde maakte en hij zei, weet je, laten we eens kijken – iedereen bekritiseert ons hoe we onze Joden behandelen, maar zullen ze hen opnemen? Wil Amerika ze hebben? Wil Groot-Brittannië ze? En natuurlijk wilden ze dat niet als ze eenmaal staatloos waren. Dus door ze te bestempelen als niet-Duitsers, door de Duitse Joden het staatsburgerschap te ontnemen, demonstreerden de nazi’s de waardeloosheid van hun Joden…
Na de Tweede Wereldoorlog werd dit probleem van van miljoenen staatlozen tijdens het interbellum opgelost. En de preoccupatie in het internationaal recht was ertegen dat mensen staatloos werden. En zo werd staatloosheid zeldzaam. Van de zeven miljard mensen vandaag zijn er volgens de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties misschien twaalf miljoen staatlozen…
Als je staatloos bent, heb je geen recht om rechten te hebben. Alles is wankel. Het is een beetje zoals een kind binnen een alcoholische mishandelende familie. Ze hebben er last van dat alles altijd onderbroken wordt. Je weet nooit wat er gaat gebeuren, je kunt geen plannen maken, laten we vandaag gaan picknicken, maar dan gaat de picknick niet door omdat de ouder dronken is geworden. Nou, als je staatloos bent weet je niet echt wat er met je gaat gebeuren. Je eigendom is onzeker, je rechten zijn onzeker. Zelfs als je staatloos bent en je krijgt burgerschap, is je burgerschap onzeker. Jordanië gaf op een gegeven moment het staatsburgerschap aan de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever en nam toen vanwege de akkoorden van Rabat, nadat Israël het had veroverd, het Jordaanse staatsburgerschap weer af. Ze hebben in Jordanië ongeveer 30 of 40 duizend Palestijnen uit de Gazastrook staatsloos gemaakt.
Als je staatloos was, lijkt het stigma van staatloosheid aan je te kleven, zelfs als je het staatsburgerschap krijgt is dat onzeker en kan het je weer afgenomen worden. Dan weet je nooit meer wanneer je weer vluchteling wordt. De Palestijnen in de Gazastrook kregen daarentegen niet het Egyptische staatsburgerschap, maar werden van 1949 tot 1967 door Egypte geregeerd. En onmiddellijk daarna door Israël , waarbij de Israëli’s het een goed idee vonden om te proberen de Israëlische kolonisten in dit dichtbevolkte, grondstofarme gebied te vestigen. In 2005 kregen de Israëli’s het gevoel dat ze die kolonisten niet echt konden beschermen en dus namen ze ze terug, maar ze maakten geen enkele afspraak met de Palestijnen in Gaza over de situatie na de terugtrekking, waardoor de Palestijnen in het ongewisse bleven. Ze hebben geen haven, ze hebben geen vliegveld, ze hadden een vliegveld, de Israëli’s hebben het gebombardeerd. Het is moeilijk op te stijgen als er gaten in het asfalt zijn.
Om de Palestijnen te straffen om te stemmen op Hamas (en natuurlijk hebben niet alle Palestijnen in Gaza op Hamas gestemd, 50 procent van de Palestijnen in Gaza zijn kinderen), maar om alle Palestijnen in Gaza te straffen om te stemmen op Hamas, heeft Israël hen vanaf 2007 aan een blokkade onderworpen. Het Israëlische Ministerie van Defensie ging erbij zitten en berekende dat elke volwassen persoon 2200 calorieën nodig heeft en hoeveel vrachtwagens met voedsel moet je elke dag doorlaten om ze slank te houden? Niet uitgehongerd, maar ook niet met babyvet. Geen chocolade voor de kinderen. Dit is griezelig! Dit is raar. Ik bedoel, het is walgelijk! Eigenlijk was een van de overwinningen in mijn leven dat ik het “sinister” noemde op mijn blog en dat de National Review op een gegeven moment een artikel publiceerde waarin het me probeerde te weerleggen en mij citeerde als zeggende dat de blokkade “sinister ” is. Dus heb ik die meme in de National Review verwerkt, ook al probeerden ze zich eruit te wurmen.
Dit is een volk dat al 61 jaar zonder staatsburgerschap zit en blijkbaar als je zonder burgerschap zit, heb je niet alleen geen recht om rechten te hebben, je hebt geen recht op chocolade, of meer dan 2200 calorieën per dag. Je lichaam wordt een experimenteel veld voor planners aan de kant van je vijanden.
De implicaties hiervan zijn dat ze geen controle hebben, want wat doet een staat? Het controleert land, water, lucht. Als een Noord-Koreaanse Mig over San Diego zou vliegen, zou de hel losbreken. Waarom? Het zou het luchtruim van de Verenigde Staten van Amerika, de federale overheid, zijn binnengedrongen. Het luchtruim is eigendom van de regering. Wat als een Israëlisch vliegtuig over de Westelijke Jordaanoever vliegt? Het is geen staat. Als aanzienlijke watervoorraden, rivieren of iets dergelijks, zouden worden onteigend door Canada, dan zouden er problemen rijzen omdat dat het water van Amerika is, het is eigendom van de federale overheid. Maar als 85 procent van het water op de Westelijke Jordaanoever wordt omgeleid naar Israëlische kolonisten, dan is dat prima, want er is geen Palestijnse staat. Het water is van niemand. Het is een niemandsland.
De staten controleren de immigratie. Ik zei dat de Verenigde Staten tegenwoordig 400.000 mensen per jaar deporteren omdat ze hierheen komen zonder de juiste procedures te volgen of papieren. Nog niet zo lang geleden waren het er een miljoen per jaar. Het is echt een enorme bureaucratie. Maar hoe zouden de Palestijnen iemand deporteren? Er zijn een massa mensen zonder papieren op de Westelijke Jordaanoever, maar hun staat is er niet meer.
De grondwaterrechten worden geschonden. De Israëlische kolonisten kunnen hun waterputten dieper graven dan de Palestijnen en de waterhoudende grondlaag verlagen, waardoor de oude waterputten van de Palestijnse dorpen opdrogen. De Israëliërs hebben een uitgebreid netwerk van controleposten opgezet, van speciale snelwegen waarop de Palestijnen niet mogen rijden. Ze hebben het moeilijk gemaakt om van het ene deel van Palestina naar het andere te geraken. Er moet een hele hoop postmoderne romanschrijvers zijn [die] moeten schrijven over de groep Palestijnen die bij de checkpoints zijn geboren omdat hun moeder niet op tijd in het ziekenhuis kon geraken. Het is dus moeilijk om te reizen, er is geen snelle toegang tot het ziekenhuis, natuurlijk zijn er geen goede medische faciliteiten voor veel ziekten in Gaza en de Palestijnen in Gaza moeten een aanvraag indienen bij de Israëlische regering om toestemming te krijgen om de Gazastrook te verlaten voor een behandeling. En in een aantal gevallen is die toestemming niet helemaal op tijd gekomen. Ze zijn staatloos, ze hebben geen recht op rechten; ze hebben geen recht op medische zorg.
De Palestijnen scoren dus laag op staatsburgerschap. Een van de reacties op mijn argument is soms, nou ja er is de Palestijnse Autoriteit, de Palestijnen hebben een staat, het is gewoon niet zo’n goede. Nu, de Palestijnse Autoriteit ziet er in de meeste opzichten niet uit als een echte staat; ze heeft geen controle over de dingen die een staat controleert. De Palestijnen scoren dus laag op staatsburgerschap van een staat, ze scoren laag op de toegang tot of de integratie in een markt. Er is wel een burgermaatschappij, maar die wordt begrensd door de Palestijnse Autoriteit en door de Israëliërs.
Welnu, wat is hier het eindspel? Wat is de oplossing? Ik argumenteer dat het onaanvaardbaar is in het internationaal recht, in de internationale diplomatie, om vier en een half miljoen mensen permanent in een status van staatloosheid te houden, dat wil zeggen in een status waarbij ze geen recht op rechten hebben., helemaal weggeveegd van de tafel van mensenrechten Het is onaanvaardbaar dat dat zo blijft. Dus als premier Benyamin Netanyahu van Israël het woord neemt en zegt dat het nog niet het moment is om een Palestijnse staat op te richten, dan moet dat vertaald worden. Wat betekent het? Het betekent dat de Palestijnen voorlopig staatloos moeten blijven. Ze moeten voorlopig zonder rechten blijven. Nu, dat is niet acceptabel. Het is niet aanvaardbaar dat een bepaalde groep mensen verstoken blijft van fundamentele mensenrechten. Ik denk, niet zozeer in de Verenigde Staten, maar in de hele wereld komt dit probleem op de voorgrond en beginnen de mensen zich te mobiliseren. Je merkt op dat hele regeringen, zoals de regering van Ierland, de regering van Noorwegen, deze kwestie beginnen te beklemtonen. In sommige Europese landen worden stappen ondernomen om de status van de Palestijnse vertegenwoordiging in het land op te trekken tot die van een volledige ambassade. Wat betekent dat? Het erkent een Palestijnse staat, het is een stap meer op weg naar de erkenning van de Palestijnen dat zij staatsburgerschap hebben.
Er komen steeds meer boycots van, vooral Israëlische bedrijven op de Westelijke Jordaanoever die geld verdienen aan de uitbuiting van de staatloosheid van de Palestijnen en ik verwacht dat die boycots zullen uitbreiden. Israël voert 50 procent van zijn buitenlandse handel met Europa en de Israëlische economie is eigenlijk vrij kwetsbaar en zeer afhankelijk van internationale handel en internationale technologieoverdracht. Als de Europese landen een conferentie over technologie hebben, nodigen ze de Israëli’s uit. Daar zou geleidelijk aan een einde aan kunnen komen als de Israëli’s zo doorgaan naarmate de mensen zich meer en meer bewust worden; de Israëli’s ontnemen actief zoveel mensen hun burgerrechten.
Ik weet dat sommigen van u sterk hechten aan de noodzaak van een tweestatenoplossing, de noodzaak van een Palestijnse staat op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook. Maar eerlijk gezegd denk ik dat de tijd dat dat plausibel is waarschijnlijk al voorbij is. Er zijn zoveel kolonisten op de Westelijke Jordaanoever, het lijkt wel Zwitserse kaas en dat gaat dus niet gebeuren. En dan is wat er nog overblijft waarschijnlijk langdurige Apartheid, die echter niet houdbaar is. Ik denk niet dat de wereld Apartheid eeuwig zal accepteren. Er zullen dus steeds meer boycots zijn, steeds meer druk, steeds meer economische problemen. Uiteindelijk lijkt het me zeer waarschijnlijk dat je met één staat eindigt. Ik pleit er niet voor, ik zeg niet dat het wenselijk is, ik zeg niet dat het de beste optie is, maar ik denk dat iemand het burgerschap aan de Palestijnen moet geven. De enigen die dat geloofwaardig genoeg zouden kunnen doen, zijn de Israëli’s en de Israëli’s bezitten steeds meer Palestijns grondgebied, dus ze zijn verantwoordelijk voor de mensen die op dat grondgebied wonen, ook al denken ze van niet. Het kan me niet echt schelen hoe dit probleem wordt opgelost, vanuit mijn standpunt bekeken is het mij allemaal gelijk. Het belangrijkste is, zoals u kunt zien, dat ik erop sta dat de Palestijnen het recht hebben om rechten te hebben. Dank u wel.
Het originele artikel in het Engels vind je hier.
