Waar trekken de Afghaanse vluchtelingen naartoe?

Beelden van duizenden Afghanen die wanhopig proberen hun land te ontvluchten na een overhaaste aftocht van de VS en bondgenoten hebben internationale verontwaardiging gewekt.

Zo’n 6000 Amerikaanse troepen zijn bezig met de evacuatie van Amerikaanse militairen, Amerikaanse burgers en Afghanen die in aanmerking komen voor een Special Immigrant Visum. SIV’s zijn een speciaal programma om Afghanen te beschermen die hun leven riskeerden door voor Amerikaanse troepen in Afghanistan te werken.

Duitsland, Frankrijk, Italië, het Verenigd Koninkrijk en andere Europese landen voeren kleinere evacuatiepogingen uit voor hun onderdanen en sommige Afghanen.

Het tempo van deze slecht geplande evacuaties is traag. Zij vinden plaats te midden van de chaos in Kaboel, waar de menigten te maken krijgen met geweld van de nu heersende Taliban en de Amerikaanse troepen en geconfronteerd worden met controleposten die bijna onmogelijk te passeren zijn.

Shaharzad Akbar, die aan het hoofd staat van de Onafhankelijke Mensenrechtencommissie van Afghanistan, noemde de situatie “mislukking na mislukking”.

Als wetenschapper die gespecialiseerd is in gedwongen verplaatsing en vluchtelingen, zie ik dit schrijnende tafereel zich afspelen binnen een bredere context van Afghanistan’s langdurige crisis van ontheemden. Dit omvat een ongelijke verdeling van vluchtelingen tussen de ontwikkelde wereld en economisch achtergestelde landen.

De halfslachtige rol van de VS

De Amerikaanse vluchtelingenwet van 1980 standaardiseerde de procedures voor de toelating van vluchtelingen – mensen die zijn gevlucht voor oorlog, geweld, conflicten of vervolging – en voorzag in een rigoureus doorlichtingsproces. Maar in de afgelopen 40 jaar is het aantal door de VS toegelaten vluchtelingen wereldwijd aanzienlijk gedaald – van 200.000 in 1980 tot minder dan 50.000 in 2019.

In de afgelopen 20 jaar hebben de VS meer dan 20.000 Afghaanse vluchtelingen toegelaten – een gemiddelde van ruwweg 1.000 per jaar. Maar in het boekjaar 2020-2021 vestigden zich slechts 11.800 vluchtelingen uit de hele wereld in de VS – onder hen slechts 495 Afghaanse ontvangers van een speciaal immigrantenvisum. Dat aantal lijkt miniem in vergelijking met de ongeveer 20 000 Afghanen die momenteel in de pijplijn zitten en wachten op een SIV en de extra 70 000 Afghanen – waaronder kandidaten met hun naaste familieleden die in aanmerking komen om een aanvraag in te dienen.

Europa en Australië vangen weinig Afghaanse vluchtelingen op

Decennialang zijn Afghanen ook naar Europa gemigreerd of gevlucht. Tussen 2015-2016 kwamen 300.000 van hen aan op het continent. Na Syriërs vormden zij de grootste groep vluchtelingen en asielzoekers. Asielzoekers zijn mensen die de vluchtelingenstatus willen krijgen, maar wier aanvraag nog moet worden beoordeeld.

De Afghaanse bevolking op het Europese continent blijft klein en ongelijk verdeeld. Tot bij de machtsovername van Kaboel door de Taliban in augustus 2021 werden veel Afghanen geconfronteerd met deportaties. Duitsland is de grootste Europese gastheer, gevolgd door Oostenrijk, Frankrijk en Zweden.

In de eerste drie maanden van 2021 kregen ongeveer 7.000 Afghanen een permanente of tijdelijke legale status in de Europese Unie. Zij zijn verdeeld over Griekenland, Frankrijk, Duitsland en Italië, met kleinere Afghaanse contingenten in andere EU-staten.

Australië telt – op basis van de volkstelling van 2016 – ongeveer 47 000 Afghanen die permanent in het land verblijven, van wie sommigen al in 1979 begonnen te arriveren. Ongeveer nog eens 4 200 Afghanen hebben een tijdelijke beschermde status gekregen.

Wachtend aan de Afghaans-Pakistaanse grens

Ontheemden binnen Afghanistan

Er is een enorm aantal ontheemde Afghanen zonder vaste verblijfplaats. Volgens het Vluchtelingenagentschap van de VN zijn in 2021 al meer dan een half miljoen mensen ontheemd geraakt door het geweld. Ongeveer 80% van de bijna een kwart miljoen Afghanen die sinds eind mei op de vlucht zijn geslagen, zijn vrouwen en kinderen.

Vanaf 2021 en voorafgaand aan de huidige crisis bleven ten minste 3,5 miljoen Afghanen binnen Afghanistan ontheemd vanwege geweld, politieke onrust, armoede, de klimaatcrisis en gebrek aan economische kansen.

Afghaanse vluchtelingen in Pakistan

De overgrote meerderheid van de Afghaanse vluchtelingen verplaatst zich niet naar het Westen.

Pakistan, dat een landsgrens van 1 640 mijl met Afghanistan deelt, heeft lange tijd het grootste aantal Afghaanse vluchtelingen opgenomen, ook al is het geen partij bij het Vluchtelingenverdrag van 1951 of het Protocol van 1967. Binnen de twee jaar na de Sovjet-invasie van 1979 in Afghanistan, die volgde op het conflict dat was ontstaan door de opkomst van de Mujahideen, waren 1,5 miljoen Afghanen vluchteling geworden. Tegen 1986 waren bijna vijf miljoen Afghanen naar Pakistan en Iran gevlucht.

Sinds maart 2002 heeft de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR) bijna 3,2 miljoen Afghanen gerepatrieerd, maar in april 2021 meldden de Verenigde Naties dat meer dan 1,4 miljoen Afghaanse vluchtelingen in Pakistan zijn gebleven als gevolg van aanhoudend geweld, werkloosheid en politieke onrust in Afghanistan.

Iran blijft ook een belangrijk gastland voor Afghanen, met bijna 800 000 geregistreerde en ten minste nog eens twee miljoen niet-geregistreerde vluchtelingen. Kleinere aantallen Afghaanse vluchtelingen en asielzoekers bevinden zich in India (15.689), Indonesië (7.692) en Maleisië (2.478).

Turkije – ’s werelds grootste opvangland voor vluchtelingen, met meer dan 3,8 miljoen geregistreerde Syrische vluchtelingen – telt 980 geregistreerde Afghaanse vluchtelingen en 116.000 Afghaanse asielzoekers.

De stand van zaken

Uit de laatste cijfers van april 2021 blijkt dat er 47.245 Afghaanse burgers, 66.000 rot 69.000 Afghaanse militairen en politieagenten en meer dan 51.000 Taliban zijn omgekomen in de 20 jaar oude oorlog in Afghanistan.

De veiligheidssituatie in het land was de laatste jaren aan het verslechteren. Volgens het Cost of War Project van de Brown University zijn steeds meer Afghanen gedood als gevolg van kruisvuur, geïmproviseerde explosieven, moordaanslagen door militante groeperingen, waaronder de Taliban, nachtelijke razzia’s door Amerikaanse en NAVO-strijdkrachten en door de VS geleide luchtaanvallen.

Zelfs vóór de machtsovername door de Taliban van Kaboel was het aantal burgerslachtoffers in het eerste kwartaal van 2021 met 29% gestegen ten opzichte van dezelfde periode in 2020. Volgens een VN-rapport van 26 juli 2021 werd een stijging van 37% vastgesteld van het aantal gedode en gewonde vrouwen, en een stijging van 23% van het aantal slachtoffers onder kinderen in vergelijking met het eerste kwartaal van 2020.

Nu de Taliban Kaboel hebben overgenomen, groeit de bezorgdheid over de veiligheid van Afghaanse vrouwen en meisjes, etnische minderheden, journalisten, overheidsmedewerkers, opvoeders en mensenrechtenactivisten. Veel Afghanen die wanhopig proberen te vertrekken, verblijven buiten Kaboel en ver van een luchthaven.

De Amerikaanse evacuaties zullen waarschijnlijk worden stopgezet zodra alle Amerikanen Afghanistan hebben verlaten. 31 augustus is de ultieme datum volgens de president Joe Biden. Tijdens een virtuele G7 meeting hebben Angela Merkel, Emmanuel Macron, Boris Johnson en anderen geprobeerd de Amerikaanse president ervan te overtuigen tot een verlenging van de operatie. Blijkbaar tevergeefs.

Enkele andere westerse landen hebben toegezegd kleine aantallen vluchtelingen, , waaronder Canada (20.000) en het Verenigd Koninkrijk (20.000 over een periode van 5 jaar) op te nemen. Maar het harde beleid en de anti-vluchtelingensentimenten in een groot deel van Europa betekenen dat relatief weinig Afghanen een toevluchtsoord op het continent zullen vinden. Oostenrijk en Zwitserland hebben reeds geweigerd grote aantallen Afghanen op te nemen. Turkije, dat reeds met miljoenen vluchtelingen te kampen heeft, heeft laten weten dat het niet “Europa’s vluchtelingendepot” wil worden.

Andere landen die hebben toegezegd Afghanen tijdelijk in kleine aantallen op te nemen zijn Albanië, Qatar, Costa Rica, Mexico, Chili, Ecuador en Colombia. Oeganda, dat al 1,5 miljoen vluchtelingen opvangt, voornamelijk uit Zuid-Soedan, heeft ook toegezegd om tijdelijk 2.000 Afghanen op te nemen.

Het begin van het volgende hoofdstuk in de geschiedenis van Afghanistan

Uiteindelijk zullen de meeste Afghanen die het land kunnen verlaten, dat niet in een vliegtuig doen, maar te voet naar Pakistan en Iran. Pakistan, dat al onder druk staat door zijn eigen economische en politieke problemen, zal waarschijnlijk opnieuw de grootste gastheer zijn voor de meest recent ontheemde Afghanen.

Maar aangezien de grensovergangen in de regio moeilijk en gevaarlijk zijn, zal de overgrote meerderheid van de ontwortelde Afghanen binnen de grenzen van Afghanistan blijven. Hun aanzienlijke humanitaire behoeften, economische en politieke uitdagingen, veiligheidszorgen en verzet tegen de Taliban zullen het volgende hoofdstuk van de geschiedenis van het land vormgeven.


Dit artikel is overgenomen (en lichtjes gewijzigd door Plutopia) van The Conversation onder een Creative Commons licentie. Lees hier het originele artikel.

Auteur

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here