Rusland werd in een oorlog gelokt, maar dat pleit zijn misdadige daad van agressie niet vrij.
Een preventieve oorlog, of het nu in Irak of Oekraïne is, is een oorlogsmisdaad. Het maakt niet uit of de oorlog wordt gelanceerd op basis van leugens en verzinsels, zoals dat het geval was in Irak, of vanwege het breken van een reeks afspraken met Rusland, waaronder de belofte van Washington om de NAVO niet verder uit te breiden dan de grenzen van een verenigd Duitsland, om geen duizenden NAVO-troepen in Oost-Europa te stationeren, om zich niet te bemoeien met de binnenlandse aangelegenheden van naties aan de grens van Rusland en de weigering om het vredesakkoord Minsk II uit te voeren.
De invasie van Oekraïne zou, veronderstel ik, nooit hebben plaatsgevonden als deze beloften waren nagekomen. Rusland heeft het volste recht om zich bedreigd, verraden en boos te voelen. Maar begrijpen is niet vergoelijken. De invasie van Oekraïne is, volgens de post-Neurenberg wetten, een criminele aanvalsoorlog.
Ik ken het instrument van oorlog. Oorlog is geen politiek met andere middelen. Het is duivels. Ik heb twee decennia doorgebracht als oorlogscorrespondent in Midden-Amerika, het Midden-Oosten, Afrika en de Balkan, waar ik de oorlogen in Bosnië en Kosovo heb verslagen. Ik draag de geesten in mij van tientallen mensen die door het geweld zijn verzwolgen, waaronder mijn goede vriend, Reuters-correspondent Kurt Schork, die samen met een andere vriend, Miguel Gil Moreno, in een hinderlaag in Sierra Leone is gedood.
Ik ken de chaos en desoriëntatie van de oorlog, de voortdurende onzekerheid en verwarring. In een vuurgevecht ben je je slechts bewust van wat er een paar meter om je heen gebeurt. Je probeert wanhopig, en niet altijd met succes, uit te vinden waar het vuur vandaan komt in de hoop dat je niet geraakt wordt.
Ik heb de hulpeloosheid en de verlammende angst gevoeld, die jaren later op mij neerdalen als een goederentrein midden in de nacht, mij achterlatend in kronkels van angst, mijn hart razend, mijn lichaam druipend van het zweet.
De belangrijkste les van oorlog is dat wij als afzonderlijke individuen er niet toe doen. We worden nummers. Veevoer. Objecten. Ik heb het gejammer gehoord van hen die door verdriet werden overmand terwijl ze de lichamen van vrienden en familie, inclusief kinderen, vastpakten. Ik hoor ze nog steeds. Het maakt niet uit in welke taal. Spaans. Arabisch. Hebreeuws. Dinka. Servo-Kroatisch. Albanees. Oekraïens. Russisch. De dood snijdt door de taalkundige barrières.
Ik weet hoe wonden eruit zien. Afgeblazen benen. Hoofden geïmplodeerd in een bloederige, pulpachtige massa. gapende gaten in magen. Plassen bloed. Kreten van de stervenden, soms om hun moeders. En de stank. De geur van de dood. Het opperste offer gemaakt voor vliegen en maden.
Ik werd geslagen door de Iraakse en Saoedische geheime politie. Ik werd gevangen genomen door de Contra’s in Nicaragua, die via de radio naar hun basis in Honduras stuurden om te zien of ze me moesten doden, en opnieuw in Basra na de eerste Golfoorlog in Irak, nooit wetend of ik zou worden geëxecuteerd, onder voortdurende bewaking en vaak zonder eten, drinkend uit modderplassen.
De belangrijkste les van oorlog is dat wij als afzonderlijke individuen er niet toe doen. We worden nummers. Veevoer. Objecten. Leven, eens kostbaar en heilig, wordt betekenisloos, opgeofferd aan de onverzadigbare honger van Mars. Niemand in oorlogstijd is vrijgesteld.
“We waren vervangbaar,” schreef Eugene Sledge over zijn ervaringen als marinier in de Stille Zuidzee tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Het was moeilijk te accepteren. Wij komen uit een natie en een cultuur die waarde hecht aan het leven en het individu. Om je in een situatie te bevinden waar je leven van weinig waarde lijkt, is het toppunt van eenzaamheid. Het is een vernederende ervaring.”
Het landschap van oorlog is hallucinogeen. Het tart elk bevattingsvermogen. Je hebt geen besef van tijd in een vuurgevecht. Een paar minuten. Een paar uur. Oorlog vernietigt in een oogwenk huizen en gemeenschappen, alles wat ooit vertrouwd was, en laat smeulende ruïnes achter en een trauma dat je voor de rest van je leven meedraagt. Je kunt niet bevatten wat je ziet. Ik heb genoeg van oorlog geproefd, genoeg van mijn eigen angst, mijn lichaam in gelei veranderd, om te weten dat oorlog altijd slecht is, de zuiverste uitdrukking van de dood, verpakt in patriottische praatjes over vrijheid en democratie en aan de naïevelingen verkocht als een ticket naar glorie, eer en moed. Het is een giftig en verleidelijk elixir. Zij die overleven, zoals Kurt Vonnegut schreef, worstelen nadien om zichzelf en hun universum, dat op een bepaald niveau nooit meer zin zal hebben, opnieuw uit te vinden.
Als de oorlog eenmaal begint, kan niemand, zelfs degenen die nominaal de leiding hebben over het voeren van oorlog, raden wat er zal Oorlog vernietigt alle systemen die het leven in stand houden en voeden – familiaal, economisch, cultureel, politiek, ecologisch en sociaal. Als de oorlog eenmaal begint, kan niemand, zelfs degenen die nominaal de leiding hebben over het voeren van oorlog, raden wat er zal gebeuren, hoe de oorlog zich zal ontwikkelen, hoe hij legers en naties kan drijven in de richting van suïcidale dwaasheid. Er zijn geen goede oorlogen. Geen enkele. Dit geldt ook voor de Tweede Wereldoorlog, die is gezuiverd en gemythologiseerd om op leugenachtige wijze de Amerikaanse heldhaftigheid, zuiverheid en goedheid te vieren. Als de waarheid het eerste slachtoffer is in een oorlog, dan is dubbelzinnigheid het tweede. De oorlogszuchtige retoriek die door de Amerikaanse pers wordt omarmd en versterkt, waarbij Vladimir Poetin wordt gedemoniseerd en de Oekraïners tot halfgoden worden verheven, en waarbij een krachtiger militaire interventie wordt geëist samen met de verlammende sancties die zijn bedoeld om de regering van Vladimir Poetin ten val te brengen, is infantiel en gevaarlijk. Het Russische mediaverhaal is net zo simplistisch als het onze.
In de kelders van Sarajevo werd niet over pacifisme gediscussieerd toen we dagelijks met honderden Servische granaten werden bestookt en constant onder sluipschuttersvuur lagen. Het was zinvol om de stad te verdedigen. Het was zinvol om te doden of gedood te worden. De Bosnisch-Servische soldaten in de Drina-vallei, Vukovar en Srebrenica hadden ruimschoots bewezen dat zij in staat waren tot moorddadige rampen, waarbij honderden soldaten en burgers werden neergeschoten en vrouwen en meisjes op grote schaal werden verkracht. Maar dit heeft geen van de verdedigers in Sarajevo kunnen behoeden voor het gif van geweld, de zielvernietigende kracht die oorlog is. Ik kende een Bosnische soldaat die een geluid hoorde achter een deur toen hij op patrouille was in de buitenwijken van Sarajevo. Hij vuurde een salvo van zijn AK-47 door de deur. Een vertraging van een paar seconden in de strijd kan de dood betekenen. Toen hij de deur opende, vond hij de bloederige resten van een 12-jarig meisje. Zijn dochter was 12. Hij is er nooit meer bovenop gekomen.
De Europese Unie heeft honderden miljoenen euro’s uitgetrokken voor de aankoop van wapens voor Oekraïne. Alleen autocraten en politici die dromen van een imperium en wereldwijde hegemonie, van de goddelijke macht die het bezit van legers, oorlogsvliegtuigen en vloten met zich meebrengt, samen met de handelaren des doods, die landen met wapens overspoelen, profiteren van oorlog. De uitbreiding van de NAVO naar Oost-Europa heeft Lockheed Martin, Raytheon, General Dynamics, Boeing, Northrop Grumman, Analytic Services, Huntington Ingalls, Humana, BAE Systems, en L3Harris miljardenwinsten opgeleverd. Het aanwakkeren van het conflict in Oekraïne zal hen nog eens miljarden opleveren.
De Europese Unie heeft honderden miljoenen euro’s uitgetrokken voor de aankoop van wapens voor Oekraïne. Duitsland zal zijn eigen defensiebudget voor 2022 bijna verdrievoudigen. De regering-Biden heeft het Congres om 6,4 miljard dollar steun voor Oekraïne gevraagd, als aanvulling op de 650 miljoen dollar aan militaire steun aan Oekraïne in het afgelopen jaar. De permanente oorlogseconomie functioneert buiten de wetten van vraag en aanbod om. Het is de oorzaak van het twee decennia durende moeras in het Midden-Oosten. Het is de wortel van het conflict met Moskou. De handelaars des doods zijn satanisch. Hoe meer lijken ze produceren, hoe meer hun bankrekeningen opzwellen. Zij zullen munt slaan uit dit conflict, dat nu flirt met de nucleaire holocaust die een einde zou maken aan het leven op aarde zoals wij dat kennen.
De gevaarlijke en helaas voorspelbare provocatie van Rusland – wiens nucleaire arsenaal het zwaard van Damocles boven ons hoofd plaatst – door de uitbreiding van de NAVO werd begrepen door ons allen die verslag uitbrachten in Oost-Europa in 1989 tijdens de revoluties en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.
Deze provocatie, met inbegrip van de oprichting van een NAVO-raketbasis op 100 mijl van de grens met Rusland, was dwaas en hoogst onverantwoordelijk. Het heeft geopolitiek gezien nooit zin gehad. Dit is echter geen excuus voor de invasie van Oekraïne. Ja, de Russen werden uitgelokt. Maar ze reageerden door de trekker over te halen. Dit is een misdaad. Hun misdaad. Laten we bidden voor een staakt-het-vuren. Laten we werken aan een terugkeer naar diplomatie en gezond verstand, een moratorium op wapentransporten naar Oekraïne en de terugtrekking van Russische troepen uit het land. Laten we hopen op een einde aan de oorlog voordat we in een nucleaire holocaust terechtkomen die ons allen verslindt.
Het originele artikel “The Greatest Evil Is War” vind je hier. De vertaling werd verzorgd door Plutopia.
De standpunten in dit artikel zijn uitsluitend die van de auteur en kunnen al dan niet een weergave zijn van de standpunt
