In de jaren ’80, toen Afghanistan verwikkeld was in een oorlog tussen de Sovjettroepen die een regering in Kaboel steunden en de mujahedin-opstandelingen die door de CIA werden gesteund, werd het land een broeinest van wereldwijd jihadisme. Radicale islamitische strijders, waarvan Osama Bin Laden de beruchtste is, trokken erheen om de gewapende strijd tegen de communisten te voeren.
Miljarden dollars aan geheime militaire steun van de VS gingen naar de opleiding en bewapening van de islamitische guerrillastrijders, onder meer met Stinger-luchtdoelraketten, die de luchtmacht van de Sovjet-Unie enorm hinderden. Wat de Amerikaanse regering destijds niet kon weten, was hoe de nederlaag van de Sovjets in Afghanistan radicale islamisten zou stimuleren en de basis zou leggen voor toekomstige jihadistische terreuraanslagen op het Westen.
Helaas lijkt het geval van Oekraïne erop te wijzen dat het Westen de les van Afghanistan niet heeft geleerd: dat het steunen en bewapenen van opstanden later onvoorspelbare en rampzalige gevolgen kan hebben. Net als de islamisten die in de jaren tachtig naar Afghanistan trokken voor de jihad en later de voorhoede werden van het wereldwijde islamistische terrorisme, zou het huidige Oekraïne hetzelfde mobiliserende effect kunnen hebben voor extreemrechts in de wereld.
Met een aanhoudende stroom militaire steun van NAVO-landen zal Oekraïne spoedig overspoeld worden met wapens en munitie. Gezien de aanwezigheid van het extreemrechtse militaire regiment van Oekraïne, het Azov Bataljon, en zijn buitenlandse aanhangers, zouden deze door het Westen geleverde wapens wel eens gemakkelijk in handen kunnen vallen van gewelddadige blanke supremacisten en extreemrechtse activisten. Net als bij de jihadisten in Afghanistan kunnen de acties van het Westen in Oekraïne opnieuw een ontwikkeling in gang zetten die snel uit de hand zou kunnen lopen.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft buitenlandse vrijwilligers verwelkomd om samen met het Oekraïense leger te vechten tegen de Russische strijdkrachten. Nu de visumplicht voor het binnenreizen van Oekraïne is afgeschaft, trekken buitenlandse strijders in groten getale naar Oekraïne. Volgens de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba zijn er al 20.000 strijders uit 52 verschillende landen aangekomen voor de verdediging van Oekraïne.
Dit “Internationale Legioen”, zoals Zelensky het noemt, is op het eerste gezicht een positieve ontwikkeling wat betreft de verdediging van de soevereiniteit van het Oekraïense volk. Het Oekraïense leger is zwaar onderbemand en onvoldoende bewapend. Veel van deze vrijwilligers hebben eerdere militaire ervaring en zullen de Oekraïense defensiemacht waarschijnlijk versterken.
Maar terwijl de meeste buitenlandse vrijwilligers in Oekraïne waarschijnlijk geen politieke motieven hebben, zal het Internationale Legioen van het Oekraïense leger vrijwel zeker extreemrechtse fanatici aantrekken, die het land al lang beschouwen als een ideaal oefenterrein om gevechtservaring op te doen voor de eventuele “rassenoorlogen” die zij in eigen land verwachten te voeren. Het Westen moet dus opletten dat het niet samen met het Oekraïense leger de volgende generatie van wereldwijde blanke supremacistische militanten uitrust.
Vóór de Russische invasie in Oekraïne hadden contraterrorisme-analisten al hun bezorgdheid geuit over het feit dat Oekraïne een broeinest van wereldwijd extreemrechts radicalisme aan het worden was. In september 2019 bracht het Soufan Center een rapport uit waarin expliciet de opkomst van Oekraïne werd erkend als “een knooppunt in het bredere netwerk van transnationaal blank suprematie-extremisme, dat buitenlandse rekruten aantrekt van over de hele wereld.” In 2020 deporteerde de Oekraïense regering een lid van de Amerikaanse neonazigroep The Base, die naar Oost-Europa was gereisd om te vechten tegen de door Rusland gesteunde separatisten in de Donbass-regio van Oekraïne. Westerse wapentransfers aan Oekraïne en Zelensky’s oprichting van een Internationaal Legioen zullen de status van Oekraïne in de wereldwijde blanke supremacistische beweging als een ideaal oefenterrein voor het opdoen van waardevolle gevechtservaring alleen maar verhogen.
Het is zelfs zo dat ‘white power‘-groepen hun leden reeds hebben opgeroepen om in Oekraïne te gaan vechten. De Thule Society, een neonazi Telegram chat groep, roept haar leden op om dat te doen, terwijl ze ook donaties vragen om het Azov Bataljon te helpen. Denis Kapustin, een extreemrechtse vechtsporter en de oprichter van het neonazi modelabel “White Rex”, heeft een video op Telegram vrijgegeven waarin hij blanke nationalisten oproept om de Oekraïense verzetsbeweging rechtstreeks te steunen. Volgens de SITE Intelligence Group coördineren westerse ‘white supremacists’ forums op sociale media om reizen naar Oekraïne om het Azov Bataljon bij te staan.
In een bittere ironie zou Poetins oorlog van “denazificatie” in Oekraïne wel eens kunnen leiden tot een meer aangemoedigde en opstandige extreemrechtse beweging wereldwijd. In zijn rechtvaardiging voor de invasie van Oekraïne beloofde Poetin “mensen te beschermen” die “de afgelopen acht jaar het slachtoffer waren geweest van pesterijen en genocide…”. Poetin beweert dat Russischtaligen in Oekraïne het slachtoffer zijn van genocidaal beleid door de ‘fascistische‘ Oekraïense regering. Gezien het feit dat Zelensky zelf Joods is en de kleinzoon van een overlevende van de Holocaust, is Poetins laster bespottelijk en overduidelijk onjuist. Niettemin, zoals Freedom House meldde, vertegenwoordigt extreemrechts in Oekraïne “een geraffineerd en politiek invloedrijk element van de samenleving”. En Oekraïne heeft van oudsher een probleem met antisemitisme.
In tegenstelling tot Duitsland, de bakermat van het nazisme, neemt Oekraïne geen heilige plaats in binnen de blanke nationalistische ideologie. In feite zien sommige blanke nationalisten het Kremlin nu als de ultieme beschermer van Westerse traditionele waarden en steunen daarom Poetins oorlog in Oekraïne. Maar de meeste white power militanten zien de slagvelden van Oekraïne gewoon als een praktische manier om militaire tactieken te leren op een actief strijdtoneel. Velen hebben ook toegezegd het Azov Bataljon te helpen en zien het militaire conflict in het land als een manier om hun “witte broeders” te helpen meer macht te krijgen in Oekraïne. De Oekraïense Nationale Garde tweette onlangs een video van Azov-leden die hun kogels in varkensvet smeren, naar verluidt om te worden gebruikt tegen de Russische islamitische Tsjetsjeense soldaten, waarmee een etno-sectarisch kader aan het conflict wordt toegevoegd.
Voor extreemrechts wereldwijd biedt de oorlog in Oekraïne een kans om uit de eerste hand militaire gevechtservaring op te doen. Later kunnen deze blanke, supremacistische militanten deze oorlogservaring gebruiken om aan te zetten tot guerrillaoorlogen in hun thuislanden. Gezien de aanslepende gevolgen van de pandemie en de economische gevolgen van Poetins oorlog, is het laatste wat het Westen nu nodig heeft een gecoördineerde, transnationale blanke supremacistische beweging die vastbesloten is om gewelddadige opstanden en terroristische aanslagen uit te voeren in grote stedelijke gebieden. De westerse inlichtingendiensten moeten de vermeende extreemrechtse activisten tijdens de oorlog in Oekraïne goed in de gaten houden om te voorkomen dat dit gebeurt.
Het originele artikel “Ukraine Could Become The Far Right’s Afghanistan” vind je op de site van van World Politics Review (WPR). De vertaling werd verzorgd door Plutopia.
De standpunten in dit artikel zijn uitsluitend die van de auteur en kunnen al dan niet een weergave zijn van de standpunten van Plutopia.