“De versterking van ons staatsbestel wordt soms opzettelijk geïnterpreteerd als autoritarisme.” – Vladimir Poetin
In Rusland wordt elke uiting van kritiek op het leger of steun aan Oekraïne gecensureerd. Wie het officiële verhaal niet volgt of een andere mening uit, kan zijn job verliezen. De Amerikaanse journalist Matt Taibbi vat het zo samen:
“In de afgelopen weken heeft Rusland zijn toch al strenge regels inzake vrije meningsuiting tot nieuwe uitersten opgevoerd. Er werd een wet aangenomen die gevangenisstraffen oplegt aan iedereen die “nepnieuws” over de invasie in Oekraïne verspreidt; de toegang tot Facebook en Twitter werd afgesloten; zenders als Echo Moskvi en TV Rainevenals BBC Russia, Radio Liberty, de New Times, Deutsche Welle, Doxa en het in Letland gevestigde Meduza werden effectief gesloten; Wikipedia werd bedreigd met blokkering vanwege zijn pagina over de invasie; en nationale autoriteiten leken in te grijpen om berichtgeving over in de oorlog gesneuvelde soldaten te voorkomen, door lokale kanalen te verplichten in plaats daarvan termen als “speciale operatie” te gebruiken. Deze laatste ontwikkeling houdt verband met het feit dat de toezichthouder voor de staatsmedia, Roskomnadzor, een opmerkelijk wanhopig dictaat heeft uitgevaardigd, waarin van nieuwszenders wordt geëist dat zij “alleen informatie en gegevens gebruiken die zij van officiële Russische bronnen hebben ontvangen”.
Schurken en verraders
Poetin waarschuwe in een toespraak op 16 maart ook de zogenaamde “vijfde colonne”. Hij merkte op dat veel “nationale verraders mentaal al lang in het Westen zitten, niet bij ons volk, niet in Rusland (…) Deze krachten zullen speculeren over nederlagen in de strijd en over de gevolgen van de anti-Russische sancties van het Westen.” En ook nog: “Elke natie, en zeker het Russische volk, zal altijd in staat zijn echte patriotten te onderscheiden van schurken en verraders en zal hen gewoon uitspuwen als een per ongeluk in de mond gevlogen mug. Ik ben ervan overtuigd dat deze natuurlijke zelfzuivering van de samenleving ons land alleen maar sterker zal maken”.
Mensen uit “de elite” die niet achter de oorlog staan of er negatieve uitspraken over doen dreigen hun job te verliezen. Vrijdag 1 april vertelde de woordvoerder van de Doema (het Russische parlement) Vyacheslav Volodin op Telegram dat “zij die op de loonlijst van de staat staan en het volk hebben verraden, moeten aftreden van hun leidende posities in door de staat gefinancierde culturele, onderwijs-, gezondheidszorg- en andere instellingen.” Hij vervolgde: “Het is verachtelijk om zich zo te gedragen tegenover onze soldaten en officieren die het land verdedigen.Wij zullen de regering zeker interpelleren en aandringen op beslissingen over personeel”.
In het westen wordt dan weer van de Russische artiesten gevraagd dat zij niet alleen de oorlog veroordelen maar ook Poetin zelf. Sommige artiesten zoals de sopraan Anna Netrebko dreigen daardoor tussen wal en schip te vallen. Anna Netrebko heeft de oorlog tegen Oekraïne veroordeeldals een “zinloze agressie-oorlog” en ze gaat voorlopig niet meer optreden omdat het “geen tijd is om muziek te maken en op te treden.” Vyacheslav Volodin noemde haar expliciet in zijn bericht op Telegram. “Ze heeft een stem maar geen geweten” schreef hij. Aan de andere kant van de oceaan eiste Peter Gelb, de directeur van de Metropolitan Opera in New York,dan weer dat zij expliciet afstand zou nemen van de persoon Poetin. Wat ze niet deed. Misschien wilde ze dat niet, misschien durfde ze dat niet. “Er wordt op hoge toon van ze geëist hun nek uit te steken. En wel door een publiek dat op geen enkele wijze de toorn van een tiran te vrezen heeft,” schrijft Han van der Horst op BNNVara.
Ondertussen zijn in Moskou, Sint-Petersburg of waar dan ook in Rusland sinds het begin van de oorlog anti-oorlogsdemonstraties verboden. De politie reageert nu onmiddellijk op tegen de nu zeldzame onaangekondigde of spontane demonstraties en er worden daarbij massaal arrestaties verricht. Volgens The Economist, dat met OVD-info, een ‘onafhankelijk’ Russisch mensenrechtenmediaproject dat zich richt op bestrijding van politieke vervolging, als bron, zouden er ondertussen 15.000 arrestaties zijn verricht.
Verzameld rond de leider
Vladimir Poetin kan al jaren bogen op de goedkeuring van de Russen. Sinds juni 2000 is het peil nooit onder de 61% gezakt. Het zijn cijfers waar alle Westerse leiders alleen maar van kunnen dromen. Ondanks (of dankzij) de censuur en het autoritarisme blijkt uit de laatste maandelijkse peilingen van het onafhankelijke peilingsbureau Levada Center, dat 83% van de bevolking tevreden is over de president. Dat is een stijging van 9 procentpunt in vergelijking met februari en het is van april 208 geleden dat Poetin nog boven de 80% scoorde, toen was het 82%.
Maar ook de andere staatsinstellingen scoren hoog. 71% is tevreden over de eerste minister, 70% over de regering en 59% over de Doema. Zelfs het aandeel van degenen die geloven dat het de goede kant op gaat met het land, is sterk gestegen, 69% in maart terwijl dat in februari nog maar 52% was. Via deze link kan je alle resultaten raadplegen.
Rusland was al goed op weg om een autoritair regime te worden. Het is het nu zeker geworden. Er mag gevreesd worden dat het autoritaire karakter nog veel harder zal worden mocht de oorlog blijven duren: maanden, een jaar of zelfs langer.
De standpunten in dit artikel zijn uitsluitend die van de auteur en kunnen al dan niet een weergave zijn van de standpunten van Plutopia.
